“Kalandaris kulandaris
Erkek uşak dişi buzak
Ver Allah ver
Dolsun bucak” (Sürmene Macuka)

Bir Trabzon manisinde geçen “Bekarlar neler çeker, Kalandar sovuğunda!” sözlerinden kışın en soğuk günkerine denk gelen Kalandar ayını (Ocak) köylülerin pek dışarı çıkmadan evlerinde aileleriyle birlikte geçirdiğini anlayabiliriz. Kalandar kelimesi Trabzon’da Yılbaşı gününe (13 Ocak/24 Aralık) ve bugünün gecesinde yapılan eğlenceler ve mahalli takvimde yılın ilk ayına verilen isimdir. Anadolu’da ve Trabzon dışındaki Karadeniz illerinin mahalli takvimlerinde, Ocak ayı için yaygın olarak zemheri terimi kullanılır, aynı gece benzer eğlenceler yapılmakla birlikte Kalandar gecesi gezmelerinde oynanılan seyirlik köy tiyatroları için (Karakoncoloz ya da momoyer oyunları) Rumca yerine farklı bir terminoloji kullanılırdı. Kalandar geceleri, köyün genç ve çocukları, kemençe (bazı köylerde tulum ya da şimşir kaval) eşliğinde horonlar oynayarak toplanır, köydeki tüm evleri tek tek gezerler koliva , fındık, meyva, ceviz vs. toplarlardı. Evlerin önüne gelen çocuklar yine köyden köye değişen ama ana teması benzer bir Kalandar tekerlemesi söyler karakoncoloz oyunu adı verilen bir seyirlik oyun oynardı. 

Trabzon'un bir çok ilçesinde, köyünde bu kültür yaşatılmaya devam ediyor.

Maçka Livera'da Kalandar, Çaykara Alithinos'ta Kalandar paylaşımları ve daha fazlası aşağıdaki bağlantılarda.

Kalandar'ınız kutlu olsun!


VİDEO / Çaykara`nın Alithinos (Uzuntarla) köyü - Kalandar kutlaması
 

“Gece geldim kapınız
Selam verdim Yapınıza
Selamımı almazsanız
Daha gelmem yapınıza (Çarşıbaşı)

“Kalandar gecesi devlet bacasi
doldurun tasi, olmayın asi" (Çaykara)

Galandariya Farfariya
Gèt kilara Gel gapiya
Vèr deviye
Pestilden, tutdan
Almadan, armuttan
Şekerden, çaydan
Külekteki yağdan
Bulğurdan, yarmadan
ğavurmadan, ğıymadan
Dahasını saymadan
Vèr babam (ağam, Bacım, Nenem) Ver! (Gümüşhane)

İçerik:  Özhan Öztürk
Video: Asi Trabzon

 ---------------------------------------------

İMERA'DAN KALANDAR ŞARKISI - YENİ!